O systemach wyborczych

Wraz z powstaniem demokracji nowożytnej zaistniała potrzeba wybierania różnorakich ciał reprezentujących obywateli. Uprawnieni obywatele (wyborcy) oddają głos, i głosy te, po przeliczeniu i odpowiednim przetworzeniu, dają efekt w postaci wybranego ciała przedstawicielskiego. Agregacja głosów jest konieczna, ponieważ liczebność wybieranych ciał jest zawsze znacznie mniejsza od liczby wyborców. Procedury polegające na agregacji głosów, czyli sposoby przeliczania głosów na mandaty nazywamy metodami wyborczymi.

Liczebność wybieranego ciała jest zwykle z góry ustalona – mamy więc do obsadzenia ustaloną liczbę mandatów. Wybór następuje w okręgach wyborczych, których kształt jest często umotywowany historycznie. W każdym okręgu obsadzana jest ustalona liczba mandatów – zwykle liczba ta jest proporcjonalna do liczby zarejestrowanych wyborców w okręgu, tak, aby głos każdego wyborcy ważył podobnie.

Metoda wyborcza, razem z wszelkimi innymi ustaleniami dotyczącymi procedury wyborczej (liczbą miejsc mandatowych do obsadzenia w okręgach, ich kształtem, etc.) tworzą system wyborczy. W dalszej części terminów system i metoda wyborcza będę używał w obu znaczeniach, ewentualnie doprecyzowując, gdy zajdzie potrzeba.

Systemy wyborcze w istniejących współcześnie demokracjach możemy zasadniczo podzielić na dwie grupy: systemów większościowych (związaną głównie z tradycją anglosaską) i proporcjonalnych z listami partyjnymi.

 

Systemy większościowe (JOW) | Systemy proporcjonalne | Metody transferowe (STV!)

Dodaj komentarz